Museum Gouda

Nieuws

Geloven in Gouda: nieuwe vaste presentatie over religie in beweging

Vanaf 20 september belicht Museum Gouda de belangrijke rol die religie inneemt in de stad. In de nieuwe vaste presentatie Geloven in Gouda maakt de bezoeker via historische objecten en persoonlijke interviews kennis met vier lokale geloofsgemeenschappen: de Joodse gemeenschap, de remonstranten, de gereformeerde gemeente en de moslimgemeenschap. Geloven in Gouda laat zien hoe religie altijd in beweging is en geeft een bijzondere inkijk in de geloofsbeleving van stadsgenoten anno 2023.

Het geloof speelt een belangrijke rol in het alledaagse leven van veel Gouwenaars. Terwijl de ene geloofsgemeenschap krimpt, groeit de andere, dat is nu niet anders dan vroeger. Allemaal drukken ze op hun eigen manier een stempel op de stad. In de vorm van oude en nieuwe gebedshuizen, maar ook in de manier waarop mensen in het leven staan.

Samenwerking
Aan Geloven in Gouda werd actief bijgedragen door lokale geloofsgemeenschappen, zowel in de vorm van bruiklenen als via video-interviews. De bezoeker maakt zo kennis met Farid Habyby, voorzitter van de Goudse MIV Assalam moskee; Evert-Jan van Veldhuizen, lid van de Gereformeerde Gemeente (wier kerkgebouw lokaal bekendstaat als ‘de mijter’); Kim de Berg, remonstrants predikant bij Federatie Gouda en de Joodse Gouwenaar Lea Alice van Coeverden. In korte opnames vertellen zij ieder persoonlijk over een betekenisvol moment, belangrijke gebruiken en over wat hen raakt.

Religieuze voorwerpen
Onze stad kent een enorme verscheidenheid aan geloofsgemeenschappen. De presentatie Geloven in Gouda biedt geen compleet overzicht, maar werpt licht op vier van deze gemeenschappen. Omdat hun verhaal historisch relevant is, omdat ze groeiende zijn of juist krimpend, of omdat het museum bijzonder erfgoed beheert. Onderdeel van de tentoonstelling zijn onder meer een Joodse kandelaar, afkomstig uit de voormalige synagoge aan de Turfmarkt, Remonstrants zilverwerk, een forse kanselbijbel van de Gereformeerde Gemeente en een islamitisch gebedssnoer en Koran, afkomstig uit de moskee MIV Assalam.

Zomeractie: Kapelkaartje voor € 2,50!

Bezoekers van de Sint-Jan opgelet: tijdens de zomermaanden juli t/m september bezoek je op vertoon van je Sint-Jansticket onze Gasthuiskapel voor slechts €2,50! Dus loop na je bezoek aan de langste kerk van Nederland met de wereldberoemde Goudse Glazen meteen even door naar Oosthaven 9. Daar vind je in onze kapel indrukwekkende 16de-eeuwse altaarstukken, originele ontwerptekeningen (cartons) van de Goudse Glazen en andere religieuze kunst uit 17de-eeuwse Goudse schuilkerken.

De Gasthuiskapel is dit voorjaar helemaal opnieuw ingericht en ook de Sint-Jan heeft een nieuwe vaste expositie, dus dit is hét moment voor een hernieuwde kennismaking met dit grootse Goudse religieuze erfgoedensemble.

Let bij het plannen van je bezoek op dat de openingsdagen van de Sint-Jan en het museum verschillen. De bezoeken hoeven niet op dezelfde dag plaats te vinden. Wie de Sint-Jan en het HELE museum op 1 dag wil bezoeken, koopt het beste een Sint-Jan+Museum Gouda COMBITICKET.

NB: deze actie is geldig t/m 30 september a.s. Het Kapelkaartje is alléén verkrijgbaar bij de ingang aan de Oosthaven 9, o.v.v. van een geldig Sint-Jansticket gekocht tussen 1 juli en 30 september 2023. Niet geldig i.c.m. andere kortingen en/of acties. Het Kapelkaartje geeft enkel toegang tot de Gasthuiskapel en niet tot de rest van het museum.

Koninklijke Kunst in Gouda

De koninklijke verzameling komt dit najaar naar Museum Gouda. Koningin Wilhelmina had een bijzondere relatie met de Haagse kunstenaarsvereniging Pulchri Studio, waardoor het Koninklijk Huis een Haagse School-verzameling bezit die tot op heden relatief onbekend is bij het grote publiek. Museum Gouda brengt daar nu verandering in met de tentoonstelling Koninklijke Kunst – Wilhelmina en de Haagse School, te zien in Gouda van 7 oktober 2023 tot en met 5 mei 2024.

Museum Gouda belicht de relatie tussen Wilhelmina en de Haagse School

Pronkstuk in de tentoonstelling is de kunstkast die de kunstenaarsvereniging Pulchri Studio schonk aan koningin Wilhelmina en Prins Hendrik, ter gelegenheid van hun huwelijk in 1901. Hierin zijn 116 aquarellen, tekeningen en reliëfs te zien van kunstenaars rondom de Haagse School. De kast maakte deel uit van een rijke geschenktraditie waarin vanuit alle hoeken van de samenleving - van officiële instanties tot groepen burgers - cadeaus geschonken werden aan de Koninklijke familie bij koninklijke hoogtijdagen, zoals huwelijken en inhuldigingen.

Kunst en het koningshuis
De tentoonstelling met bruiklenen van onder meer Koninklijke Verzamelingen en Paleis Het Loo werpt licht op de Haagse kunstscene aan het begin van de twintigste eeuw. Koningin Wilhelmina was beschermvrouwe van Pulchri Studio, ze schilderde zelf ook en werd in 1932 zelf ook werkend lid van de kunstenaarsvereniging. Leden van het koninklijk huis werden geportretteerd en ook werden er geregeld kunstwerken cadeau gegeven. Koninklijke hoogtijdagen en gebeurtenissen zoals een wapenschouw en officiële bezoeken werden vastgelegd door schilders, waarmee bijgedragen werd aan de positionering van Wilhelmina als jonge koningin. En staatsieportretten waren natuurlijk een belangrijke manier om haar beeltenis te verspreiden in de wereld.

De schaduwzijde van de Goudse pijp

Een witte kleipijp, een beschilderde tabakspot en een gevelbord met een zwarte man, wat hebben deze voorwerpen met elkaar te maken? Ze vertellen het verhaal van de stad Gouda als grootste producent en exporteur van kleipijpen - een economisch succes met een schaduwkant. Museum Gouda werpt vanaf 1 juli 2023 licht op de rol van de Goudse pijp in de trans-Atlantische slavenhandel. In de tentoonstelling De schaduwzijde van de Goudse pijp zijn historische voorwerpen te zien naast een hedendaagse installatie van de Goudse kunstenares Miriam Piña.

Goudse kleipijpen en de trans-Atlantische slavenhandel: Museum Gouda opent tentoonstelling 'De schaduwzijde van de Goudse pijp' op Keti Koti

In de 17de en 18de eeuw floreerde de Goudse pijpenhandel. Het ambacht zorgde voor werkgelegenheid en welvaart en de pijpen gingen de hele wereld over. Dit economische succes heeft echter ook een keerzijde. Uit recent onderzoek door historicus Ruud Stam blijkt dat de Goudse pijpen werden gebruikt als betaalmiddel en als relatiegeschenk in de trans-Atlantische slavenhandel. In vrachtbrieven van schepen staat opgetekend dat aan de westkust van Afrika mensen werden gekocht voor kisten pijpen. De Goudse pijpenkoppen zijn nog steeds volop te vinden in de grond van landen over de hele wereld die verbonden waren met Nederland in de koloniale tijd.

Beeldvorming rondom tabak
Naast kleipijpen zijn in de tentoonstelling diverse andere historische voorwerpen te zien die gelieerd zijn aan deze geschiedenis. Tabakspotten droegen namen als Havana en waren gevuld met tabak die onder meer geoogst werd op plantages waar tot slaaf gemaakten werkten. Op het 18e-eeuwse uithangbord van de Goudse tabakswinkel De Moriaan aan de Westhaven prijkte een zwarte man met een Goudse pijp. Ook de bijbehorende sculptuur van de zogenoemde ‘moor’ is karikaturaal.

Confronterende kunst
Nu, 150 jaar nadat de slavernij in Suriname en op de Caraïbische eilanden bij wet werd afgeschaft, reageert de Goudse kunstenares Miriam Piña (Curaçao, 1951) op de historisch beladen voorwerpen met een kunstwerk in de tentoonstelling: “Ik wil laten zien dat het verhaal heel verschillende kanten heeft.” De kunstenares groeide op de Antillen op en verwonderde zich als tiener over die vreemde keramische pijpenkoppen in de tuin van haar ouders op Aruba. Dit gegeven inspireert Piña tot een kunstinstallatie, met als basis een kroonluchter en een mal om Goudse pijpen mee te maken. De kunstenares sprak als onderdeel van het maakproces met diverse jongeren, wier verhalen terugkomen in het werk en laten zien hoe dit beladen verleden hun eigen heden raakt.

Opening tentoonstelling op Keti Koti
Op 1 juli, Keti Koti, de dag waarop jaarlijks de afschaffing van de slavernij wordt gevierd, wordt het kunstwerk in Museum Gouda onthuld voor publiek. Op die dag is toegang tot het museum gratis. De tentoonstelling, die speciaal voor het Herdenkingsjaar Slavernijverleden is ingericht, is daarna nog te bezoeken tot en met 31 oktober 2023.

INSECT!

Museum Gouda toont vanaf 13 mei een selectie van werk van tweedejaars cursisten van de Nederlandse Keramiekopleiding. De aanstormende keramisten hebben zich laten inspireren door insecten. De kriebelende en friemelende beestjes hebben niet alleen een bijzonder uiterlijk, maar spelen ook een belangrijke rol in de natuur. Daarnaast zijn ze kwetsbaar, net als keramiek. Hiermee sluit de tentoonstelling aan bij het thema Nieuw leven van de Goudse Keramiekdagen, die dit jaar plaatsvinden op donderdag 18 mei (Hemelvaartsdag) en vrijdag 19 mei op de Markt in Gouda. De tentoonstelling INSECT! is daarna nog tot en met 22 oktober 2023 te zien in het museum.

Werk van cursisten van de Nederlandse Keramiekopleiding
13 mei tot en met zondag 22 oktober 2023

De bonte selectie objecten in de tentoonstelling INSECT! is samengesteld door Ingmar Reesing, conservator van Museum Gouda en de docenten van de Nederlandse Keramiekopleiding. Deze opleiding in Gouda is de enige professionele opleiding tot keramist in Nederland en cursisten komen uit het hele land om zich dit ambacht eigen te maken.

Match: meesterwerk uit het Rijksmuseum in Gouda

Een ontmoeting tussen twee kunstwerken, dat is Match. Twaalf Nederlandse musea, waaronder Museum Gouda, tonen deze zomer een meesterwerk uit het Rijksmuseum naast een topstuk uit eigen collectie: een perfecte 'Match'. Vanaf 2 juli ‘matcht’ Museum Gouda het wereldberoemde Portret van een meisje in het blauw (1641) van Johannes C. Verspronck uit het Rijksmuseum met De gezusters Arntzenius (1895) van Willem B. Tholen uit de eigen collectie. De ontroerende ontmoeting tussen deze schilderijen is tot en met zondag 3 september te bewonderen in Gouda.

Museum Gouda 1 op 1 met het Rijksmuseum – 'Portret van een meisje in het blauw' ontmoet 'De gezusters Arntzenius'
2 juli tot en met 3 september 2023

Speciaal voor deze Match schreef Splinter Chabot een tekst die ook te beluisteren is tijdens het bezoek aan de tentoonstelling in Museum Gouda. Zo’n bezoek is dan óók een bijzondere ontmoeting: tussen de zeventiende eeuw, de negentiende eeuw en, met onszelf als toeschouwer erbij, de eenentwintigste eeuw. Chabot zegt hierover: “Door de eeuwen heen reizen lijkt misschien niet mogelijk, maar niets is minder waar. Via de kunst kunnen we elke dag de tijd tackelen. Zoals hier, nu, op dit moment, tijdens deze samenkomst.”

Portret van een meisje in het blauw (1641) – Johannes C. Verspronck

Het meisje werd door Verspronck geportretteerd als een kleine volwassen dame, zoals dat destijds gebruikelijk was. Ze kijkt je recht aan, bloost en draagt een jurk met goudbrokaat, een verfijnde kanten kraag en manchetten. Parels en verenwaaier maken haar verschijning compleet. Het is onbekend wie zij was, maar waarschijnlijk is het schilderij gemaakt in opdracht van een rijke familie. Splinter Chabot zegt over haar: “Ze kijkt naar de toekomst, naar hoe de tijd na haar eruit zal zien. Een paar meter verderop ziet ze twee eeuwen de toekomst in. Twee meisjes hangend op de bank. Bladerend door boeken. Zou ze jaloers zijn?”

De gezusters Arntzenius (1895) – Willem B. Tholen

Tholen had zijn atelier in het huis waar de familie Arntzenius woonde. Hij portretteerde de twee dochters op een verstild moment. Dora en Elizabeth, dertien en veertien jaar jong zijn op een rode chaise-longue aan het lezen en trekken zich niets aan van de schilder, bij wie ze ook tekenles volgen. Ze dragen zwarte kleding met korte mouwen, zwarte armwarmers en daaroverheen witte schorten. Splinter Chabot: “De meisjes die geen korset, kant en pareloorbellen dienen te dragen. Ze lijken zo vrij en vredig, die twee dames op de bank. Ze hebben duidelijk geen boodschap aan het verleden, ze genieten van het heden. Hun heden. Maar wat zien we als we beter kijken?”

Boek

Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerd boek waarin alle 24 kunstwerken die in het hele land te zien zijn, staan afgebeeld. Twaalf schrijvers hebben een bijdrage geleverd aan het boek Match, onder meer Splinter Chabot en Umayya Abu-Hanna, en programmamaker Cornald Maas.

Match

Match is een initiatief van de stichting M6; zes samenwerkende musea in Nederland, waar Museum Gouda één van is. De andere elf musea die aan Match meedoen (in elke provincie één), zijn Museum het Hannemahuis, Groninger Museum, Museum De Buitenplaats, Stedelijk Museum Kampen, Museum Nagele, Museum Henriette Polak, Stedelijk Museum Alkmaar, Museum Huis Doorn, Zeeuws Museum, Museum het Markiezenhof en het Limburgs Museum.

Religieus erfgoed krijgt ereplek in Museum Gouda

Na een herinrichting is vanaf zaterdag 8 april 2023 de Gasthuiskapel van Museum Gouda weer geopend voor publiek, met het verhaal over het religieuze verleden van Gouda. Monumentale zestiende-eeuwse altaarstukken en metershoge tekeningen voor de beroemde Goudse Glazen van de Sint-Janskerk die de Beeldenstorm overleefden, krijgen nu een erepodium in de nieuwe vaste presentatie. Ook wordt licht geworpen op de zeventiende-eeuwse Goudse schuilkerken. Topstukken uit eigen collectie worden gecombineerd met bruiklenen van de Sint-Janskerk, het Rijksmuseum en de Oud-Katholieke Kerk in Gouda. Behalve de kapel is ook de aangrenzende zaal met martelwerktuigen weer geopend voor bezoekers, evenals de museumingang aan de Oosthaven 9 en de museumshop.

Topstukken vertellen in de Gasthuiskapel het verhaal over religie in Gouda in de 16e en 17e eeuw

In de middeleeuwen was Gouda een rijke en vrome stad, met een grote katholieke stadskerk en verschillende kloosters en kapellen. Door de tolerante houding van het stadsbestuur ging de Beeldenstorm grotendeels aan Gouda voorbij en bleven veel religieuze kunstschatten ook na de overgang naar het protestantisme bewaard. De overgebleven altaarstukken vormen nu samen met de Goudse Glazen in de Sint-Janskerk en de levensgrote ontwerptekeningen daarvoor een erfgoedensemble van wereldformaat. Naast de altaarsstukken toont Museum Gouda in de Gasthuiskapel de komende jaren ieder kwartaal drie van die kwetsbare ontwerptekeningen, de ‘cartons’. Een speciaal gemaakte animatie van Studio Louter werpt licht op de bijzondere details in de tekeningen én de gebrandschilderde ramen.

Schuilkerken
Bruiklenen van onder meer de Oud-Katholieke Kerk in Gouda vertellen het verhaal van de huis- of schuilkerken die in de zeventiende eeuw ontstonden in de woonhuizen van rijke katholieken en kenmerkend waren voor Gouda. Deze ‘verborgen’ godshuizen waren weelderig en theatraal ingericht en voorzien van enorme en kleurrijke altaarstukken, om de katholieke kerkganger in vervoering te brengen.

Duurzaam
De monumentale altaarstukken uit Museum Gouda keerden vorig jaar voor de tentoonstelling Beleef het Wonder van Gouda voor het eerst in 450 jaar terug naar de Sint-Janskerk. Nu krijgen ze een definitieve plek in de Gasthuiskapel, die eer doet aan het meesterschap van de makers. Bij het maken van de vernieuwende presentatie is veel aandacht voor duurzaamheid: vitrines en frames die al eerder voor de tentoonstellingen Beleef het Wonder van Gouda en Koele Wateren gebouwd waren, zijn door ontwerper Theo Tienhoven hergebruikt.

Geschiedenis van de Gasthuiskapel
Museum Gouda is sinds 1947 gevestigd in het Catharina Gasthuis, een monumentaal pand waarvan de geschiedenis teruggaat tot de veertiende eeuw. De kapel van dit voormalige ziekenhuis werd waarschijnlijk na 1542 gebouwd. Na de hervorming deed de Gasthuiskapel onder meer dienst als voorraadschuur, kerkgebouw, opslagruimte van een plaatselijke bierbrouwer, stadsarchief en librije. In 1980 kreeg de kapel haar huidige bestemming als tentoonstellingsruimte van Museum Gouda.

De herinrichting van de Gasthuiskapel van Museum Gouda is mede mogelijk gemaakt dankzij genereuze bruiklenen van de Sint-Janskerk, de Oud-Katholieke Parochie van de Heilige Johannes de Doper en het Rijksmuseum, en de bijdragen van het Gouds Catharina Gilde en de Goudse Museumvrienden.

Fototentoonstelling De Mix Nederland | Bnadem

Op 26 april 2023 opent in Gouda de tentoonstelling De Mix Nederland | Bnadem, met fotografie van Robert de Hartogh (1942-2022) en Khalid Amakran (1991). De Hartogh legde in de jaren zeventig de eerste Marokkaanse gastarbeiders vast in fabrieken en pensions. Amakran, zelf zoon van een arbeidsmigrant, maakte een serie nieuw werk met de historische foto’s van De Hartogh als uitgangspunt. Zijn fotoportretten tonen de eerste generatie Marokkaanse Nederlanders, nu als zeventigers en tachtigers, vol trots naast hun kinderen en kleinkinderen. Hun verhalen zijn in de tentoonstelling ook te beluisteren, en auteur Hassnae Bouazza schrijft de tentoonstellingstekst. De Mix Nederland | Bnadem is tot en met 7 januari 2024 te zien in Museum Gouda en tot 19 juni 2023 op NS-station Gouda.

Robert de Hartogh & Khalid Amakran

De tentoonstelling vormt onbedoeld een postuum eerbetoon aan Robert de Hartogh, die tijdens de voorbereidingen eind 2022 plotseling overleed. Hij en Khalid Amakran hebben intensief samengewerkt om deze dubbeltentoonstelling samen te stellen.

Nieuwe grond
In de tentoonstelling gaat Khalid Amakran een dialoog aan met millennials met Marokkaanse roots en hun ouders. Zijn werk gaat over de zoektocht naar een eigen identiteit: wie mag je worden, wie kan je zijn en wat neem je mee van de generatie voor jou? In de tentoonstelling verkent hij hoe het voor hem was om als kind van immigranten op te groeien in het Nederland na 9/11 en hoe dat zijn Marokkaans-Nederlandse generatiegenoten vergaan is. De foto’s waarmee hij deze verkenning vormgeeft, worden vergezeld door audiofragmenten, afkomstig uit de gesprekken die hij met de geportretteerden gevoerd heeft. Ook in de kennismaking met Robert de Hartogh bleek dit een overduidelijke gemene deler te zijn: voor beiden wogen de interacties met de mensen die ze voor de lens hadden net zo zwaar als de beelden die deze interacties uiteindelijk opleverden. Sami, een van de geportretteerden die Amakran sprak, heeft het in zijn verhaal over hoe je als Marokkaans-Nederlandse millennial worstelt en wortelt in Nederland. Nederland als nieuwe grond.

Bnadem
De titel van de tentoonstelling, het Marokkaans-Arabische begrip Bnadem, betekent zowel ‘zoon van Adam’ als ook ‘persoon’ of ‘mens’, maar niet in de West-Europese zin van het woord; in het Arabisch ontbreekt het woord ‘individu’. Daarmee wil Bnadem zeggen dat iedereen afstamt van iemand anders en daardoor onderdeel is van een geheel. Amakran legt in zijn werk de worsteling bloot die Nederlanders met een Marokkaanse achtergrond doormaken op zoek naar een eigen identiteit, waarin waarden van huis uit meegegeven soms haaks staan op de Nederlandse individualistische benadering. Amakran: “Aan de ene kant word je geacht jezelf te ontwikkelen als individu, aan de andere kant word je door de gemeenschap waartoe je jezelf rekent geacht je loyaal te uiten aan waar je vandaan komt."

Robert de Hartogh (1942-2022)
In de jaren zeventig begon Robert de Hartogh met het fotograferen van het dagelijks leven van immigranten in Nederland. Omdat hij in een vroeg stadium een hecht netwerk van immigrantenfamilies, hulporganisaties en uitgeverijen van onderwijsmateriaal opbouwde, droeg hij voor een belangrijk deel bij aan de beeldvorming van deze eerste generatie Nederlanders met een buitenlandse achtergrond. Zijn werk concentreerde zich in de regio Rotterdam en ook Gouda, maar hij reisde ook regelmatig naar de thuislanden van immigranten. In 1977 had hij, samen met schilder Peter Blokhuis, zijn eerste museale tentoonstelling in Museum Gouda over dit onderwerp. Nu vindt daar ook zijn laatste tentoonstelling daar plaats.

Khalid Amakran (1991)
Khalid Amakran groeide op in het Rotterdamse Spangen van de jaren negentig. Vanaf de aanslagen op de Twin Towers, hij was toen 10 jaar, begreep hij dat zijn achtergrond er toe doet. En dat hij zich, als onderdeel van een geheel, moest verhouden tot gebeurtenissen waar hij geen invloed op had. Op zijn negentiende besloot hij zichzelf en anderen die zich ongehoord en ongezien voelden een stem te geven. Dit doet hij met portretfoto’s in de krant, door zelf plaats te nemen in jury's of te cureren voor musea. Eerder was zijn werk te zien in onder meer de Kunsthal, Het Nieuwe Instituut en TENT in Rotterdam en in het Stedelijk Museum Schiedam. Hij zit in de jury van de Zilveren Camera en zijn portretten verschijnen regelmatig in NRC Handelsblad.

De Mix Nederland
Bnadem is de Zuid-Hollandse editie in een serie tentoonstellingen van de Mix Nederland, een initiatief van Stichting Beeldmix samen met Museum Gouda, NS en ProRail. Dit wordt mede mogelijk gemaakt door de Gemeente Gouda, Prins Bernhard Cultuurfonds, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Mondriaan Fonds en Nederlands Fotomuseum. Bij iedere editie wordt historische fotografie gebruikt als bron van inspiratie voor hedendaagse Nederlandse fotografen. Voor NS en ProRail is het belangrijk dat stations een fijne plek zijn om te verblijven. “Door de stations te gebruiken als buitenlocatie voor de exposities ontstaat er een hele mooie wisselwerking tussen museum en station. Reizigers worden op het station nieuwsgierig gemaakt naar de expositie in het museum en het publiek heeft een extra reden om naar het station te gaan om de expositie ook daar te beleven,” aldus Margriet Zegel, stationsmanager van station Gouda.

The Power of Braids

Doe mee met de performance The Power of Braids | met kunstenaar Astera Mortezai

In september 2022 werd Mahsa Zhina Amini vermoord door de moraalpolitie in Iran. Een laatste foto, vlak voor haar arrestatie genomen, laat een krachtig beeld zien. Een lange vlecht valt losjes op de schouders van Amini. Sinds de protesten in Iran, is haar een wereldwijd symbool voor vrijheid en verzet geworden.

Op zaterdag 14 januari vanaf 14.30 uur vlechten we elkaars haar tot één vlecht door het hele museum. Je zult staan en de performance duurt ongeveer een uur. Houd er rekening mee dat er gefilmd wordt.

Vlecht mee met Astera Mortezai en maak samen een statement van verbinding, kracht en solidariteit!

Haar dat valt op je schouders is lang genoeg om mee te kunnen doen!

Aanmelden kan via aanmelden@museumgouda.nl

Museum Gouda verwerft Gouds stadsgezicht van Springer

Vorige week werd op een veiling in Den Haag een Gouds stadsgezicht van Cornelis Springer verkocht. Het kunstwerk uit 1863 toont het zicht op de beroemde Sint-Janskerk, op steenworp afstand van het museum. Dankzij een bijzondere actie van een aantal betrokken particulieren heeft Museum Gouda dit unieke schilderij een week na de veiling alsnog kunnen verwerven. Het komt niet vaak voor dat een 19de-eeuws Gouds stadsgezicht op de markt komt. Museum Gouda is dan ook zeer verheugd dat zij dit schilderij met de steun van een vijftal particuliere schenkers en de Goudse Museumvrienden heeft kunnen verkrijgen. Na een kleine restauratie zal het werk vanaf begin 2023 in Museum Gouda te zien zijn.

Cornelis Springer (1817-1891) behoort tot de belangrijkste topografische kunstenaars van de 19de eeuw in Nederland. Hij wordt gerekend tot een van de bekendste vertegenwoordigers van de Romantiek. Van Gouda maakte hij een aantal stadsgezichten, maar daarvan was er nog geen enkele in een Nederlandse museale kunstcollectie te vinden. Met deze aankoop kan Museum Gouda een befaamde kunstenaar en voor Gouda belangrijke voorstelling aan haar collectie toevoegen.

Op het schilderij is een gedeelte van de noorderzijbeuk van de monumentale Sint-Janskerk in Gouda te zien. Zelfs de beroemde glas-in-loodramen zijn te onderscheiden. Op de voorgrond is het zogenoemde Zakkendragershuisje afgebeeld, met links daarvan het voormalige Kraamvrouwenportaal. Dankzij Springers gedetailleerde weergave en zijn schitterende lichtval, wordt een geromantiseerde versie van een 19de-eeuws stadsbeeld weer tot leven gewekt dat voor Gouwenaars van nu nog steeds zeer herkenbaar is.

Directeur Femke Haijtema: “Dit schilderij is een belangrijke aanvulling op de collectie van de stad. Het is niet alleen bijzonder goed geschilderd, het werk stelt ons ook in staat om de Goudse geschiedenis nog beter in beeld te brengen, voor bezoekers van onze mooie stad en bovenal voor Gouwenaars.”

Museum Gouda was op de hoogte van de veiling van het schilderij van De Grote Kerk te Gouda bij het Venduehuis in Den Haag, maar kon de benodigde middelen onder de gestelde tijdsdruk niet bij elkaar krijgen. Enkele particulieren die dit voor Gouda belangrijke schilderij voor de stad veilig wilden stellen, hebben het schilderij toen gekocht en vervolgens aangeboden aan het museum. Een fantastisch initiatief, dat Museum Gouda in staat stelde om met eigen middelen, een bijdrage van de Goudse Museumvrienden, de gemeente Gouda, én de genereuze bijdragen van deze particuliere kopers het schilderij alsnog te verwerven.

Overlijden van fotograaf Robert de Hartogh

Met verdriet hebben wij kennis genomen van het plotselinge overlijden van fotograaf Robert de Hartogh. Op zaterdag 19 november overleed De Hartogh in zijn woonplaats Rotterdam.

Afgelopen maanden werkten Robert de Hartogh en fotograaf Khalid Amakran intensief samen in voorbereiding op een dubbeltentoonstelling in Museum Gouda in april 2023, in het kader van De Mix Nederland. Geïnspireerd door de foto’s die de Hartogh vanaf de jaren 70 maakte van zogenoemde gastarbeiders in Gouda en andere steden, legt Amakran onder de noemer 'Bnadem' in foto- en videoportretten de verhalen vast van deze eerste generatie Marokkaanse immigranten en hun (klein)kinderen.

Robert de Hartogh was een van de eerste fotografen in Nederland die de leefomstandigheden van arbeidsmigranten vastlegde. In 1977 had hij samen met schilder Peter Blokhuis in Museum Gouda over dit onderwerp zijn eerste museale tentoonstelling. We voelen ons verdrietig maar ook vereerd dat ook De Hartoghs laatste tentoonstelling in Museum Gouda zal zijn.

Eerste foto: Khalid Amakran en Robert de Hartogh (r). Foto van @markbolk
Tweede foto: Marokkaanse man in een kaasfabriek in Gouda (1977), foto van Robert de Hartogh

Drieluik van Oekraïense nieuwkomers

‘The truth doesn’t drown in water and doesn’t burn in fire’; op dat Oekraïense gezegde is het metersgrote drieluik gebaseerd dat de Nederlands-Letse kunstenaar Dace Satre Sietina samen met Oekraïense nieuwkomers in Gouda maakt. My dear swallows, spread your wings upon the land of peace, zoals het kunstwerk heet, toont een onderdrukt verleden en een afschuwelijk heden. Maar er is ook hoop, zo laat het derde luik – de toekomst – zien. Het werk wordt vervaardigd bij Libertum, interactief museum voor vrede en vrijheid, op de tweede verdieping van de Chocoladefabriek. Tijdens het open huis op 3 en 4 september is ‘the making of’ live te zien. Vanaf 15 september wordt My dear swallows geëxposeerd in een eigen zaal in Museum Gouda.

De makers van het drieluik laten zich inspireren door de naïeve stijl van de Oekraïense folkloristische kunstenaar Maria Prymachenko. “Elke Oekraïener is opgegroeid met invloeden van iconografie en naïeve kunst. Daarom kunnen alle nieuwkomers zonder uitleg direct meedoen. We gebruiken voor het drieluik de papertransfertechniek; een grafische techniek die makkelijk te beheersen is en ruimte biedt om met meerdere mensen tegelijk aan het werk gaan”, legt Dace Satre Sietina uit.

Brug tussen twee culturen
Elk voorwerp en elk dier in het drieluik heeft een betekenis. Zo symboliseert de beer de Russische periode, waarin de macht van Rusland goed voelbaar was. De zwaluwen staan voor vrede, en voor liefde voor hun thuisland. Het maakproces geeft niet alleen rust en herkenning, maar maakt ook ontmoetingen mogelijk. En de Oekraïense kunstenaars leren niet alleen elkaar kennen, maar ook Gouwenaars en andere nieuwkomers. “Kunst is een sociaal gebeuren. Kunst ondersteunt de communicatie in de gemeenschap, helpt bij het verwerkingsproces en geeft mensen perspectief”, aldus Sigfried Janzing, directeur van Libertum.

Met de expositie van het drieluik in Museum Gouda wordt een brug van vreedzaamheid, begrip en betrokkenheid gelegd tussen twee culturen. “Wij willen verhalen van alle Gouwenaars naar het museum brengen, zodat iedere inwoner zich herkent, ook de nieuwkomer”, vertelt Femke Haijtema, directeur van Museum Gouda.

Kom kijken!
Wie geïnteresseerd is, kan op zaterdag 3 en zondag 4 september tussen 13.00 en 16.00 uur langskomen bij Libertum in de Chocoladefabriek (tweede verdieping). Donderdag 15 september wordt de expositie van My dear swallows in Museum Gouda geopend door burgemeester Verhoeve. Vanaf dat moment kan het kunstwerk worden bewonderd.

Het project wordt gesteund door GoudApot en Praxis.

Eerste werkdag nieuwe directeur Museum Gouda

Femke Haijtema start vandaag als de nieuwe directeur van Museum Gouda. Zij neemt de sleutels van het voormalige Catharina Gasthuis over van Marc de Beyer, sinds 1 januari directeur van het Teylers Museum in Haarlem.

Femke Haijtema was hiervoor werkzaam als directeur Tentoonstellingen en Publiekszaken bij het Fries Museum en Keramiekmuseum Princessehof. Met haar achtergrond als socioloog en liefde voor geschiedenis vindt zij het belangrijk om verhalen over kunst en erfgoed voor een breed publiek toegankelijk te maken. Haijtema: “Ik zie er enorm naar uit om, samen met het team, de betekenis van het museum voor inwoners en bezoekers nog verder te vergroten.”

Een beter moment daarvoor lijkt bijna niet denkbaar. De stad en het museum staan aan de vooravond van de viering van 750 jaar stadsrechten en de spectaculaire tentoonstelling Beleef het Wonder van Gouda die samen met de Sint-Janskerk wordt georganiseerd. Dat de ‘feestelijke trein’ al vertrokken is, ziet Femke Haijtema alleen maar als een mooie uitdaging: “Een citytrip van zes maanden waarbij je in elke eeuw kunt uitstappen – wat een mooie manier om de geschiedenis van mijn nieuwe werk- en woonplaats te leren kennen en zo een bijdrage te leveren aan het motto van het feestjaar: Geef Gouda door!”

Koning opent ‘Beleef het Wonder van Gouda’

We zijn zeer verheugd te kunnen melden dat de Koning de tentoonstelling ‘Beleef het Wonder van Gouda’ opent als start van de viering van 750 jaar stadsrechten.

Zijne Majesteit de Koning opent op dinsdagmiddag 12 april de tentoonstelling ‘Beleef het Wonder van Gouda’. In 2022 is het 750 jaar geleden dat Graaf Floris V van Holland stadsrechten verleende aan Gouda. De stad viert daarom feest van 12 april tot 17 september. De tentoonstelling in de Sint-Janskerk en Museum Gouda wordt geopend tijdens de bijeenkomst ‘Verdraagzaamheid in Veelkleurigheid’. Dat thema vormt een rode draad in het verleden, heden en de toekomst van Gouda.

Femke Haijtema nieuwe directeur

De Raad van Toezicht van Museum Gouda is zeer verheugd te kunnen melden dat Femke Haijtema per 1 maart 2022 de nieuwe directeur-bestuurder van het museum wordt. De sollicitatiecommissie was unaniem enthousiast over haar kandidatuur. Haijtema volgt Marc de Beyer op; hij wordt per 1 januari 2022 directeur van Teylers Museum in Haarlem.

Op dit moment is Femke Haijtema (1977) werkzaam als directeur Tentoonstellingen en Publiekszaken bij het Fries Museum en Keramiekmuseum Princessehof. Na de opening van het nieuwe museum in 2013 was zij met haar team verantwoordelijk voor de herpositionering van het Fries Museum en ze was de drijvende kracht achter de herinrichting van het Princessehof in 2017. Met haar achtergrond als socioloog en liefde voor geschiedenis ligt haar expertise in het voor een breed publiek toegankelijk maken van verhalen over kunst en erfgoed. Onder haar hoede werden in Leeuwarden de afgelopen jaren hooggewaardeerde en goedbezochte tentoonstellingen georganiseerd zoals 'Escher op reis', 'Rembrandt & Saskia', 'Wij Vikingen', 'Gezonken Schatten' en 'Haute Bordure'. Vernieuwende educatieve programma’s wisten de musea met de stad en regio te verbinden. Naast haar museale werkzaamheden is Haijtema onder meer actief als commissievoorzitter bij het Mondriaan Fonds en is zij bestuurslid bij het internationale museumnetwerk ICOM.

Femke Haijtema over haar komst naar Gouda: “Museum Gouda heeft mijn hart veroverd. Met de historische plek en de prachtige gebouwen, met de ontroerende religieuze kunst en de bravoure van de schuttersstukken, met het bedrijvige Gouds plateel en de atmosfeer van de Haagse school. En vooral ook met de diversiteit van de omringende stad in zijn mooie middeleeuwse jas. Ik zie er enorm naar uit om, samen met het sterke team, de betekenis van het museum voor inwoners en bezoekers nog verder te vergroten.”

Ook Annelies Dalman, voorzitter van de Raad van Toezicht is enthousiast: “Wij zijn verheugd dat het ons gelukt is een waardige opvolger te vinden voor Marc de Beyer. Hij is een zeer betrokken en bevlogen directeur en heeft Museum Gouda nog steviger op de kaart gezet. We denken in Femke Haijtema een enthousiaste en kundige opvolger gevonden te hebben. Zij heeft als directeur Tentoonstellingen en Publiekszaken de Leeuwarder musea op de kaart gezet en we hebben er alle vertrouwen in dat zij de ambitieuze koers van Museum Gouda kan voortzetten, beginnend in het Goudse feestjaar.”

Marc de Beyer vertrekt naar Teylers Museum

Na bijna 5 jaar directeur te zijn geweest van Museum Gouda wordt Marc de Beyer per januari 2022 directeur van Teylers Museum. Dat maakte het Haarlemse museum zojuist bekend. Wij feliciteren Marc van harte met deze mooie stap, maar gaan hem ook heel erg missen. Teylers Museum haalt met Marc een bevlogen en zeer betrokken directeur in huis.

In februari 2017 werd Marc directeur van Museum Gouda. Onder zijn leiding organiseerden we onder meer succesvolle tentoonstellingen zoals ‘Pieter Pourbus. Meesterschilder uit Gouda’ en de verbindende dubbeltentoonstelling ‘De woonkamers van Gouda Oost’. In 2018 behaalde het museum een all time bezoekersrecord. Daarnaast staat Marc aan de wieg van de tentoonstelling die we volgend jaar – als Gouda feest viert– samen met de Sint-Janskerk organiseren: ‘Beleef het Wonder van Gouda’. Ook werd hij de laatste tijd steeds meer op straat herkend, door de presentatie van het AVRO/TROS programma ‘Nu te zien!’

Marc over zijn overstap naar het Teylers Museum: ‘Ik ben zeer verheugd op dat ik vanaf komend jaar leiding mag geven aan het prachtige Teylers Museum. Tegelijkertijd ga ik mijn gepassioneerde collega’s van Museum Gouda missen, we hebben met zijn allen de afgelopen jaren fantastische tentoonstellingen gemaakt en het museum stevig op de kaart gezet. Daar kunnen we trots op zijn!’

Spetterende opening Koele Wateren

De tentoonstelling Koele Wateren is op toepasselijke wijze geopend door Taco Dibbits, directeur van het Rijksmuseum, onze directeur Marc de Beyer en conservator Ingmar Reesing.

Even leek een feestelijke opening van de tentoonstelling in het water te vallen, maar wij laten ons de wind niet uit de zeilen nemen. Taco Dibbits, Marc de Beyer en Ingmar Reesing doopten de tentoonstelling Koele Wateren op gepaste wijze door een fles met Koel Water tegen de gevel van het Museum Gouda kapot te gooien. Zoals men vroeger het schip en de bemanning met dit gebaar zegenden, zo spraken zij nu de wens uit dat Koele Wateren op korte termijn volop koers kan zetten naar zalen vol bezoekers. Want dat deze tentoonstelling het bezoek meer dan waard is, staat als een paal boven water!

Neem alvast een kijkje bij Koele Wateren op ons YouTube kanaal .

Nieuwe aanwinsten

Museum Gouda heeft drie nieuwe werken opgenomen in de eigen collectie. Twee werken komen voort uit het project 'Stip op de horizon' en zijn exemplarisch voor het project en de eerste lockdown: 'Vertrouwen' van Maaike Hoonhout en een fotodrieluik van Sia Windig. Het derde werk is een eigentijds portret van de Goudse fotograaf Bram Tackenberg.

WC rol
Maaike Hoonhout is grafisch ontwerper en fotograaf. Voor Stip op de horizon zocht zij haar inspiratie binnenshuis en creëerde zij van haar buffetkast een horizon met de zon als natuurlijke lichtbron. De foto ‘Vertrouwen’, waarop een wc-rol de stip is, is een verwijzing naar de angst voor schaarste en tegelijkertijd een oproep tot vertrouwen. 'Van al mijn angsten is de angst voor tekort het kleinst. Er is zoveel te geven, te delen en te ontvangen.’

Natuur als inspiratiebron
Voor vele inzenders vormde de natuur een stip op de horizon. Zo ook voor fotograaf en contentspecialist Sia Windig. Over haar drieluik zegt ze: ‘Kijkend naar mijn foto's, reis ik terug naar die kleine wereld van het begin van de lockdown. Wonderlijke details op mijn dakterras en in het Houtmansplantsoen werden mijn wereld. Verrassend zoals dat loopt. De ene wereld gaat dicht, een andere wereld opent zich. Ooit zette ik als stip op de horizon een expositie met mijn foto's. Die droom is nu in het klein al uitgekomen en nog wel in het museum van mijn eigen stad. Het geeft zoveel voldoening dat de verbeelding van mijn stip ook tot anderen spreekt.’

Verbinding
Marc de Beyer, directeur van Museum Gouda: ‘We willen als stadsmuseum mensen met elkaar verbinden en verhalen vertellen. Dit project heeft beide in zich en is zó uniek, dat we een aantal werken willen bewaren voor toekomstige generaties. De wc-rol van Maaike symboliseert treffend de coronacrisis en vooral de eerste lockdown waarin Nederland aan het hamsteren sloeg. Het werk van Sia is de absolute publiekslieveling; bezoekers aan de tentoonstelling hebben massaal gestemd op haar werk.’

Criselda en achterkleindochter
Op de kleurrijke foto van Bram Tackenberg is Criselda te zien, de moeder van de bekende Goudse ‘buurtmoeder’ Dushi, met haar slapende achterkleinkind op schoot. De krachtige foto vereeuwigt een van de woonkamers in de wijk Korte Akkeren in tijden van corona. De aankoop ligt in de beleidslijn van het museum om de geschiedenis van de stad te verzamelen en zo ook eigentijdse Goudse gezichten als Criselda en achterkleindochter.

Zoektocht Bnadem

BNADEM – VERHALEN VAN TOEN EN NU

OPROEP: HELP MEE OM DE MENSEN EN VERHALEN TE VINDEN

OPROEP: HELP MEE OM DE MENSEN EN VERHALEN TE VINDEN We weten wie de mensen zijn die op de foto’s van Khalid staan. Maar niet wie op de foto’s van Robert staan, helaas. Hun namen en verhalen zijn onbekend. Met de hulp van jullie willen we dit graag veranderen. In een online galerij op de website van het museum zie je daarom de foto’s van Robert uit de jaren 60 en 70 in Gouda. Herken jij mensen op de foto’s? Wonen ze nog in Gouda? Wat is hun verhaal? Weet jij het? Laat het ons dan snel weten via